Month: November 2011

Unia Europejska trzęsie się w ciężkim kryzysie. Kiedyś porównałem to do oglądania zderzenia dwóch parowozów w zwolnionym tempie i to porównanie wydaje się nadal trafne.

Prostego wyjścia z tego kryzysu zwyczajnie nie ma. Można iść którąś z dróg, ale każda wiąże się z koniecznością poniesienia bolesnych konsekwencji. A bolesne konsekwencje to nie jest coś, co politycy lubią. Jeżeli pozwoli się na rozpad strefy euro, będzie to początek końca tej waluty i kto wie, czy nie początek końca całej Unii. Z kolei ciągłe doraźne ‘zażegnywanie’ prowadzi donikąd. To przypomina gaszenie pożaru benzyną – kraje PIIGS zużyją każdą ilość pieniędzy, bekną i każą sobie dostarczyć więcej.

Polska w całym tym bagnie wygląda wyjątkowo blado – przy odpływie okazało się, kto pływa bez majtek. Widać, jak ponad 2 dekady ciągłego zadłużania powodują gwałtowne szmacenie złotówki i akcji w chwilach niestabilności. Kto może zabiera inwestycje z Polski i pryska do ‘bezpiecznych przystani’. Polska to dziki kraj – tylko i wyłącznie dzięki stylowi gospodarowaniu krajem, na granicy niefrasobliwości i zbrodniczej marnotrawności.

Rząd radzi sobie z tym w sposób typowy dla rządu. Nie pomogło wyrzucanie długu poza oficjalne statystyki (np. Fundusz Drogowy, pożyczki bankowe dla ZUS i wiele innych), więc podejmuje się następne oszukańcze kroki. Teraz zadłużenie zagraniczne będzie się obliczać w/g kursu średnirocznego, a nie z ostatniego dnia roku – bo tak jest rządowi wygodniej. Ciekawe jest jak daleko posunie się reżim w swoich kłamstwach.

Inwestorzy obserwujący ten cyrk nie są debilami. Wiedzą, że to ściema. Wiedzą, że inni gracze będą się ewakuować, więc każdy chce być pierwszy. Nikt nie chce zostać z jedną ręką w nocniku, a z drugą ręką pełną łże-złotówek.

Plany obecnej reformy emerytalnej są w rzeczywistości defaultem rządu. Pierwszy default miał miejsce w roku 1999, tamta ‘reforma’ spowodowała drastyczny spadek udziału w jakim emerytura była procentem ostatniej wypłaty. Pracuje jednak coraz mniej ludzi i system nie jest w stanie znieść i tego. Teraz mamy kolejny default – emerytur prawie nie będzie. Wiek 67 lat oznacza, że większość mężczyzn jej zwyczajnie nie dożyje. Wystarczy popatrzeć na krzywe populacji Polski – podniesienie wieku ma spowodować, że nie będzie komu jej wypłacać. Składki ZUS stają się coraz bardziej haraczem niż ubezpieczeniem, bo składki są niewspółmierne do potencjalnej wypłaty.

Sprawa polskich emerytur jest problemem tak samo nierozwiązywalnym jak wspomniany powyżej problem zadłużeniowy. Widać to dokładnie po dyskusjach pod poprzednimi wpisami o emeryturach. Większość dyskutantów chciałaby, aby na emeryturę przechodziło się w momencie, gdy uskłada się odpowiedni kapitał. Można tak zrobić, z tym, że najpierw trzeba poinformować istniejących emerytów, że od jutra ich emerytury wyniosą 0, jako że ich składki poszły na budowę Huty im. Lenina, a nowe pokolenie będzie składać na swoje emerytury.

Oto Wyborcza oznajmiła, że ‘inflacja zaskakująco przyspieszyła i wyniosła 4,3% w październiku’. Jeden tytuł, a dwa kłamstwa! Osiągnięcie godne najwyższych odznaczeń państwowych.

Inflacja przyspieszyła wcale nie zaskakująco. Można się tego było spodziewać biorąc pod uwagę szmacenie się złotówki, na której oparty jest import szeregu surowców i dóbr konsumpcyjnych. Dodatkowo dociskana jest śruba podatkowa i przedsiębiorcy mają wybór albo podnieść ceny albo zamknąć biznes.

Inflacja nie wynosi 4,3% lecz bliżej 14,3%. Wskaźnik na poziomie 4,3% jest możliwy tylko gierkowskim manipulacjom szynami i lokomotywami. Spadek cen tych dóbr kompensuje drożyznę sklepową i galopujące ceny nośników energii – a to przede wszystkim interesuje Kowalskiego.

Pękająca bańka spekulacyjna na domach to dar z nieba dla rządzącego reżimu. Oni chyba mają jakieś znajomości w Niebie. Mogą teraz powiedzieć ‘patrzcie, jaka inflacja, ceny gruntów i domów spadają’. Tymczasem ceny spadają nie z powodu braku inflacji, tylko końca bani napędzanej popytem frajerów myślących, że dzięki łatwodostępnemu kredytowi zrobią interes życia. Gdy się przyjrzeć zagadnieniu bliżej, można zauważyć, że koszty deweloperów idą w górę. Spadki cen są możliwe tylko dzięki temu, że szybko maleje różnica między kosztami budowy a ceną transakcyjną.

Inflacja jest zjawiskiem niezwykle podstępnym, ponieważ łatwo pomylić przyczynę z rezultatem. Inflacja, czyli osłabienie siły nabywczej gotówki, nie jest efektem wzrostu cen w sklepach. To osłabienie siły nabywczej złotówki powoduje wzrost cen, co nazywamy inflacją.

Inflacja najlepiej zrozumiała jest, jako pojęcie, dla anglojęzycznych. Od razu kojarzy się z rozdęciem. Kasy jest coraz więcej, lecz ilość dóbr jest taka sama, więc na poszczególne rzeczy przypada więcej gotówki. Czyli ceny rosną – pojawia się inflacja.

Rząd lubi walczyć z inflacją, zapominając, że sam ją powoduje absurdalną polityką finansową. Za wysoką inflację odpowiedzialny jest nikt inny niż Tusk i powolny jego woli Rostowski. Obaj nie trzymają w ryzach deficytu, kasy jest coraz więcej i ‘niespodziewanie’ inflacja rośnie.

Powiem teraz rzecz szokującą – inflacja będzie nadal rosnąć, mimo ogromnej troski premiera i szefa NBP. Jedyne skuteczne narzędzie to zrównoważenie budżetu, ale tego raczej nie zobaczymy. Raczej zamiast tego pojawią się ‘dodatki drożyźniane’ które tylko przyspieszą inflację, a w ostatecznym rozrachunku może nawet kontrolę cen, która stworzy czarny rynek i puste półki.

W międzyczasie będzie nas czekał scenariusz lat 90tych, gdy kredyt był tak drogi, że praktycznie wysechł. Najpierw przestaną być dostępne kredyty najdłuższe – czyli hipoteczne. Potem te na samochody. A w końcu konsumpcyjne na rok czy dwa. Brak konsumpcji oznacza spadek sprzedaży, więc spadek produkcji i recesję.

Zawsze, gdy Polska będzie głębiej zanurzać się w szambie, zafundowanym nam przez premierów od roku 1989, będzie można poprosić  kogoś z mediów o napisanie paru artykułów. A to że na Białorusi jest kilkadziesiąt % inflacji, a to że na Kubie są kartki, a to że w Ameryce murzynów biją. I od razu ma się poczucie, że u nas jest znacznie lepiej, choć od Kuby ani Białorusi ekonomicznie wiele nas nie dzieli.

Wszystko rozwija się zgodnie z ‘mapą drogową’ jaką już wiele lat temu opisali co mądrzejsi blogerzy. Najpierw zgnilizna Grecji, którą niedawno widziałem na własne oczy. Teraz panika z wycofywaniem lokat, co przypomina panikę przez plajtą Washington Mutual, którą zresztą też obserwowałem w USA. W eter lecą takie same zapewnienia, że wszystko jest cacy i żeby odnieść wybrane depozyty z powrotem do banku. Teraz epidemia zaczyna przeciekać do Włoch, tam też wkrótce dojdzie do sytuacji, że kraj przestanie być zdolny do dalszego rolowania zadłużenia na wolnym rynku. Potem będą kolejne kraje. To nie dywagacje, tylko nieubłagana matematyka.

Konsekwencją zbliżających się wydarzeń będą poważne braki w zaopatrzeniu w kruszce. Z pewnością dojdzie do paniki na rynkach, a wtedy wyprzedawane będą wszystkie aktywa, łącznie ze złotem, ponieważ debile zarządzający funduszami parkują kapitał w ‘bezpiecznych’ obligacjach USA. Przy okazji tej wyprzedaży ceny złota i srebra mogą polecieć mocno w dół, przy jednoczesnym wzmożonym popycie ze strony inwestorów szukających metalu fizycznego. Taki to już absurd dzisiejszych czasów, że handel wirtualnym złotem powoduje nieracjonalny spadek ceny złota fizycznego. W konsekwencji będziemy mieli przejściowy spadek cen kruszców, puste półki i po krótkim czasie wystrzał złota w górę.

Byłbym również bardzo ostrożny z posiadaniem takich łże walut jak rubel białoruski, złotówka czy hrywna. Duzi gracze będą próbowali  trzymać się z dala od rynków wschodzących tak bardzo, jak tylko jest to możliwe. Wyprzedaż złotówki jest bardzo prawdopodobna.

Dostałem dziś link od zaprzyjaźnionej firmy zza zachodniej granicy, że w bieżącym roku sprzedali 15 700 kg złota w postaci monet i sztabek. Z mojej znajomości polskiego rynku wynika, że wszyscy polscy dilerzy sprzedali około dwa-trzy promile sprzedaży tego jednego dilera.

Kiedyś pokazałem prezesowi oddziału z Wiednia zestawienie emisji polskich monet bulionowych. Facet wybuchnął śmiechem, co przypomniało mi pewien stary kawał. W roku 1990 polscy wydawcy odwiedzili wydawców książek w Japonii, a był to czas, gdy wydanie książki w Polsce trwało 2 lata. W czasie rozmów Polacy pytają Japończyków ile u nich trwa wydanie książki. Na to Japończycy – 3 tygodnie, na co Polacy jednocześnie wybuchnęli śmiechem. Na to Japończycy zaczęli się nerwowo naradzać szeptem i w końcu jeden z nich mówi – OK, 2 tygodnie.

Pewne światło na to zjawisko rzucają dane, z których wynika, że mieszkania w Zgorzelcu są dwa razy droższe niż w Görlitz. Biorąc pod uwagę różnicę w zarobkach i sile nabywczej w Polsce mieszkania są osiem (8) razy droższe niż w Niemczech. Bania spekulacyjna jest tak napuchnięta, że aż sina.

Kiepska sprzedaż kruszców w Polsce a dobra sprzedaż nieruchomości wynika z różnego podejścia do życia w obu krajach. W Polsce mieszkanie jest rzeczą świętą, wokół wejścia w posiadanie mieszkania kręci się życie każdego pokolenia Polaków. Większość mieszkań nie jest przeznaczona na sprzedaż – albo się je spłaca przez całe życie, albo są przeznaczone dla dzieci i wnuków. Dla Niemców mieszkanie to narzędzie do mieszkania, które się wynajmuje, gdy zajdzie taka potrzeba, za kwoty dla których nie trzeba zastawiać nerki.

Z kolei dla Polaków złoto to rzecz nieznajoma, kawałek metalu z którym nie wiadomo za bardzo do robić. Owszem, dolary są fajne, złotówki też, bo zawsze znajdzie się jakiś pomysł na co je wydać. Z jakiś niewytłumaczalnych powodów Niemcy pamiętają hiperinflację z roku 1923 lepiej niż Polacy wszystkie kataklizmy monetarne XX wieku. Dla Niemców cechy oszczędzania w złocie są powszechnie zrozumiałe. Proponuje zrobić takie badanie na przypadkowo napotkanych Polakach – robią takie ładne, okrągłe, baranie oczy.

Oczywiście krytycy mogą powiedzieć, że złoto też jest obecnie w fazie bańki. To jednak zastrzeżenie należy odnieść do danych dotyczących ilości wyemitowanych na planecie walut papierowych, co zasługuje na odrębny wpis. W dużym skrócie wytworzono tak dużą ilość pustych pieniędzy (fiat currency), że mamy do czynienia z światowym procesem spadku zaufania do papieru i chęć powrotu do kruszców. W momencie, gdy ludzie masowo zaczną pozbywać się papieru (a już to robią) ceny metalu mogą wynosić dziesiątki jeżeli nie setki dzisiejszych cen. Jeżeli zatem mówić o bańce, to mamy do czynienia z bańką walut papierowych – świat jest napchany papierem jak gigantyczna gumowa bania.