Month: December 2008

Snieg to paskudna sprawa, szczegolnie w okresie swiatecznym, gdy zycie zamiera od Wigili do Nowego Roku. W zwiazku z tym okres ten spedzilem nad Pacyfikiem w Meksyku.

Swietowanie Wigilii jest zupelnie inne u Meksykanow, co pozwala uswiadomic sobie jak szerokim pojeciem jest ‘katolicyzm’. Wigilia zaczyna sie punktualnie o polnocy, wypiciem lampki szampana dla uczczenia narodzin Chrystusa. Nastepnie bierze sie lalke, ktora symbolizowac ma Chrystusa i kolysze sie ja na szarfie, spiewajac przydlugawa piosenke jak to fajnie ze Chrystus sie urodzil. Meksykanie obrzucaja sie przy tym konfetii i obdarowuja sie cukierkami. Na zakonczenie Chrystuska wszyscy musza ucalowac i zabawa trwa. Co ciekawe, powszechne sa portrety bylego pana papieza i sztuczne choinki – prawdziwe tam nie rosna.

Meksyk jest chyba ostatnim miejscem na Ziemii, gdzie mozna kupic prawdziwe lody. Tradycyjnie lody robilo sie z mleka, cukru i zoltek jaj. Poniewaz jajka sa czesto skazone salmonella, dochodzilo do zatruc pokarmowych po spozyciu lodow. W zwiazku z tym na calym swiecie wprowadzono przepisy, ze w lodach nie maja prawa byc zoltka. Wobec tego ludzie juz nawet nie wiedza jak maja smakowac prawdziwe lody. Jedyna szansa to zrobic je samemu lub odwiedzic Meksyk, gdzie nie obowiazuja nadmierne regulacje.

W Meksyku nie ma koniecznosci posiadania recepty przy wizycie w aptece. Oczywiscie opiatow sie nie kupi, ale nie ma takiego szalenstwa jak w UE czy USA ze nie sposob kupic witamin bez recepty. Zabawne, ze 99 % populacji wierzy w te bzdury, jakie to leki moga byc szkodliwe jak mozna by je kupic bez recepty – otoz w Meksyku mozna i kraj ten nadal istnieje. Warto przypomniec, ze zjadajac pol szklanki soli kuchennej (bez recepty) tez mozna umrzec, a sznurek konieczny do powieszenia sie tez mozna kupic z jakiegos powodu bez recepty.

Podstawowym zrodlem dochodu Mekyku sa pieniadze naplywajace od emigrantow z USA oraz ropa naftowa. Meksyk osiagnal juz szczyt mozliwosci wydobywczych (Peak Oil) i produkcja ropy spada. Kalkulacje wskazuja, ze Meksyk przestanie byc stanie eksportowac rope w roku 2015 i sam stanie sie importerem. Normalnie powinno pojawic sie przy tej okazji mnostwo pytan, na przyklad:
–         czym Meksyk zapelni dziure w budzecie, skoro przestanie eksportowac rope ?
–         czym USA zastapi rope importowana z Meksyku ?
–         skad Meksyk bedzie importowal rope, ktora sam zacznie potrzebowac ?
Na razie nikt sie o to nie martwi, wszyscy sa zadowoleni ze taka sama niska cena (7,7 peso za litr) mozna kupic benzyne w calym kraju w panstwowej sieci Pemex.

Jako ze wszyscy skladaja sobie zyczenia, ja rowniez zycze wam wszystkiego najlepszego w nadchodzacym ciezkim roku. Prezentem swiatecznym niech bedzie plik ukazujacy bankructwo poszczegolnych stanow USA.

Dzis bedzie wpis polemiczny. Ulubiony blog http://dwagrosze.blogspot.com donosi:

(…) Inflacyjne rozdmuchanie wartości wszystkich aktywów materialnych niewątpliwie podobałoby się także milionom innych, szczególnie na początku. Wszystko w górę, tylko długi zostają te same! Domy w górę, samochód którego używamy w górę, surowce w górę. Kompanijne zyski w górę, a więc giełdy w górę. Pensje w górę, a więc stare długi prościej spłacać. Kompanijne bilanse podreperowane, pożyczki ze statusem zombie stają się od razu “performing“. Domy, giełdy i pensje w górę a więc dochody z podatków także w górę. Dochody z podatków w górę a więc więcej szmalu do wyrzucenia przez polityków. Muzyka gra na całego. W dodatku GDP państwa cudownie eksploduje i dług narodowy w proporcji do niego od razu wygląda bardziej sympatycznie. Jego spłacenie staje się nagle możliwe. Nawet nie mające dawniej szansy spełnienia emerytalne obietnice rządu zaczynają stawać się realne. Heck, tyle tych zalet inflacji że zaczynamy się już gubić co było w niej takiego złego! Czego ponowne wyszperanie zastawiamy jako pracę domową czytelnikom…

Otoz w inflacji w nie nic zlego, szczegolnie dla osob potrafiacych wystarczajaco cynicznie myslec. Inflacja jest zabojcza dla posiadaczy gotowki, obligacji czy lokat. My jednak nie posiadamy zadnej z tych form tracenia kapitalu. W gotowce posiadamy wylacznie tyle, by zapewnic sobie plynnosc. Wiekszosc musi byc madrze zainwestowana – w budynki przynoszace dochod, w łąki przynoszace dotacje czy w zloto. Potem mozna sie smiac sie z frajerow trzymajacych gotowke w reku.

Co wiecej, utrzymywanie niskich stop procentowych i jednoczene generowanie pieniedzy przez FED to kapitalna okazja biznesowa. Warto sie zadluzyc w dolarach by zakupic wymienione powyzej dobra, oczywiscie kosztem tych frajerow ktorzy chca oddac swoje budynki, łąki czy złoto za drukowany papier. Cos jak carry trade, tym razem nie dla grubych kotow ale dla kazdego obywatela.

Nowy prezydent USA jeszcze przed oficjalnym rozpoczeciem kadencji znalazl sie w ciezkiej sytuacji. Nasilajacy sie kryzys gospodarczy wymaga wdrozenia specjalnego planu i Obama taki plan posiada. W latach 2009 – 2011 rzad chce wydac 700 000 000 000 $ na ogromny program budowy infrastruktury. Zatrudnienie ma znalesc nawet 2 500 000 ludzi, zla recesja ma sie przestraszyc i uciec.

W tym miejscu przypomina mi sie Edek Gierek, ktory w roku 1971 rozpoczal rownie gigantyczny program budowy infrastruktury, w ramach ktorego wybudowano milion mieszkan, siec drog szybkiego ruchu i setki zakladow przemyslowych. Gierek mial szczwany plan. Wydatki inwestycyjne mialy byc sfinansowane zadluzeniem zagranicznym, ktore z kolei mialo zostac obslugiwane srodkami pozyskanymi z eksportu produktow wyprodukowanych przez nowowybudowane fabryki. Niestety okazalo sie, ze produkty tych fabryk nie sa takimi hitami jakimi mialy byc. Rzad mial wylacznie jedna mozliwosc finansowania wydatkow budzetowych – druk pieniedzy. W roku 1981 PRL przestalo obslugiwac swoje zadluzenie, czyli oglosilo bankructwo.

Finansowanie programow inwestycyjnych moze odbywac sie na kilka sposobow. Mozna korzystac z rezerw i oszczednosci. Mozna zrobic tak jak Gierek i zadluzyc sie emitujac papiery wartosciowe. Mozna opodatkowac obywateli, czyli zmniejszyc poziom konsumpcji i przesunac wydatki na inwestycje. Mozna tez drukowac pieniadze i finansowac wydatki papierem bez pokrycia, niszczac wartosc pieniadza i tworzac inflacje.

Obama musi wybrac jeden z powyzszych sposobow finansowania swojego programu. Naturalnie, rezerw nie ma zadnych. Emisja obligacji ma pewna granice, po przekroczeniu pewnej ktorej zrodla finansowania odmowia dalszego sponsorowania. Wzrost podatkow to dla polityka samobojstwo, obywatele zawsze przedkladaja finansowanie wlasnej konsumpcji nad finansowaniem swoich kilkunastu centymetrow autostrady. Cudow nie ma i wczesniej czy pozniej nadejdzie chwila, gdy rzad USA bedzie mial noz na gardle i zmuszony bedzie do druku pieniedzy by splacac swoje zobowiazania.

Obama moze stac sie amerykanskim Gierkiem i zapisac sie w pamieci jako postac kontrowersyjna. Dla niektorych bedzie prezydentem – wielkim budowniczym, ktory chcial dobra obywateli w odroznieniu od zlego nastepcy za ktorego Ameryka zbankrutowala. Tylko niektorzy beda zdawac sobie sprawe, ze to wlasnie plan Obamy byl powodem dla ktorego poczatkowy kryzys gospodarczy przeksztalcil sie w ostateczne i formalne bankructwo USA.

Ciekawie wypada porownanie dwoch kumpli, Jaruzelskiego i Urbana. Obaj byli sowieckimi sprzedawczykami, ale sposob, styl i powody dla ktorych to robili sa zupelnie inne. Urbana latwo zrozumiec, byl typowym koniunkturalista i dostrzegl ze ma dwie opcje, sprzedac sie rezimowi i zalapac sie do koryta, lub stawiac sie i byc nikim. Urban nie ukrywa ze kierowal sie pobudkami czysto pragmatycznymi.

Jaruzelski jest przypadkiem trudniejszym do zrozumienia. Pochodzi ze szlacheckiej rodziny, sowieci zameczyli mu ojca na Syberii, nie wyglada wiec na kandydata by stac sie oddanym sowieckim aparatczykiem. Byc moze sluzac w wojsku przy boku Armii Czerwonej pomysl sobie ze z taka potega nie sposob wygrac, a jezeli nieprzyjaciela nie da sie pokonac trzeba go pokochac. Jego kregoslup moralny zostal zlamany na reszte zycia.

Po upadku rezimu ich drogi sie rozeszly. Urban zrozumial, ze istnieje potezny rynek przeciwnikow nowego systemu, slugow dawnego rezimu , przygarnal rowniez sporo antyklerykalow. Wydawnictwo wydajace gazete Nie przynioslo mu miliony. Byl nawet notowany na liscie 100 najbogatszych Polakow, co rzuca pewne swiatlo na inwestycje jakie poczynil. Czesc z nich z pewnoscia jest zagrozona, obligacje Forda, o ile nadal je ma, maja dzis status smieciowych i sa warte ulamek wartosci poczatkowej. Jego inwestycje w nieruchomosci na pewno maja sie lepiej.

Jaruzelski idzie w zaparte, kreuje sie na bohatera narodowego, broniacego narodu przed sowiecka interwencja. Szereg ujawnianych dokumentow rzuca inny obraz. Sowieci informowali Jaruzelskiego, ze zadnej interwencji nie bedzie, a swoje problemy ma rozwiazywac we wlasnym zakresie. Sa tez dokumenty swiadczace, ze to wlasnie Jaruzelski zwracal sie o interwencje militarna. Dzis Jaruzelski korzysta z ukladu wynegocjowanego przy okraglym stole i zamiast gnic w wiezieniu ssie cycek wysokiej prezydenckiej emerytury.   

Wniosek dla mlodziezy jest prosty. Pchajcie sie do koryta jak sie tylko da i nie zwazajac jaki rezim wam to umozliwia. Nie macie sie czego bac, niewazne jak bardzo szlony rezim bedziecie reprezentowac, z cala pewnoscia bedziecie miec wierna grupa zwolennikow demonstrujacych pelne oddanie.

Oto koles ktory przepalil 50 000 000 000 dolarow.

Przepal polega na tym, ze koles zarzadzal pieniedzmi nalezacymi do roznych osob i instytucji. Poniewaz byl kiedys jednym z szefow NASDAQ i jego fundusz od lat dostarczal stabilnych zwrotow, cieszyl sie ogolnym szacunkiem i zaufaniem.

Od pewnego czasu wszystkie fundusze otrzymuja prosby klientow o wyplate srodkow. Rowniez fundusz Madoffa otrzymal wezwania do umorzenie udzialow i wyplaty srodkow. W piatek okazalo sie, ze miliardy dolarow ktore figurowaly na kontach klientow nie istnieja i zadne wyplaty nie moga byc juz dokonane. Madoff polegl razony odlamkiem kolapsu systemu – lub by byc bardziej precyzyjnym – blysk towarzyszacy temu nuklarnemu kolapsowi obnazyl nagosc Madoffa i pustke jego kieszeni.

Okazalo sie, ze Madoff byl zwyklym oszustem. Te fenomenalne zyski ktore wykazywal pokrywane byly nowymi wplatami. Stworzyl i kierowal typowa piramida finansowa, po ang. zwana Ponzi scheme. Cos podobnego jak wielkie oszustwo pod nazwa ‘obligacje USA’, gdzie odsetki wyplacane sa z pieniedzy nowych ofiar (tzw. inwestorow).

Madoff zostal zwolniony za kaucja w smiesznej wysokosci 10 000 000 dolarow. Kilkunastu inspektorow Komisji Nadzoru Gield pracuje 24 godziny na dobe, by dowiedziec sie co dokladnie dzialo sie w firmie Madoffa i czy nie zostalo gdzies choc troche pieniedzy. Klienci w wiekszosci jeszcze nie do konca wierza, ze ich kasa juz nie istnieje.

Jest jeszcze jedna konsekwencja. Od jutra na rynku zapanuje jeszcze wiekszy strach i nieufnosc. Wezwania do umorzenia jednostek naplyna kolejna fala, prowadzac do wyprzedazy wszystkiego, by zwrocic klientom pieniadze, za ktore ci kupia kolejne miliardy ‘bezpiecznych’ obligacji USA. Byc moze upadna kolejne male piramidy finansowe, a piramida finansowa obligacji USA jeszcze bardziej sie powiekszy. Byc moze okaze sie, ze kolejne bezpieczne fundusze wcale nie sa bezpieczne a zaufani menadzerowie wcale nie sa tacy godni zaufania.

Cytat dnia: ‘Zloto jest dla optymistow, dla pesymistow sa konserwy miesne.’

Kryzysy globalne, tak jak obecny, sklaniaja do czarnych mysli i do zadawania pytan glebszej natury. Rozlegaja sie coraz powszechniej glosy o ‘koncu kapitalizmu’, o ‘przejsciu do gospodarki centralnie sterowanej’, czy o ‘nastaniu socjalizmu w USA’. Czy koniec kapitalizmu jest mozliwy ?

Podstawowe niezrozumienie tematu polega na nierozroznianiu przez tluszcze systemu politycznego od systemu ekonomicznego. Powszechnie utozsamia sie kapitalizm z demokracja, a socjalizm z dyktatura, co wcale niekoniecznie musi byc prawda. Faszystowskie Niemcy byly dyktatura z kapitalizmem, Chiny sa dyktatura z kapitalizmem, a komunizm w Zwiazku radzieckim z socjalizmem mial niewiele wspolnego.

Sposrod wielu mozliwych systemow politycznych demokracja wydaje sie najbardziej optymalnym i sprawiedliwym. Szczegolnie demokracja bezposrednia w wydaniu szwajcarskim wyglada na najlepsza zarowno dla kraju jak i obywateli. Z kolei kapitalizm jest systemem niestabilnym i budzacym wiele kontrowersji. Blizsze prawdzie jest stwierdzenie ze kapitalizm jest systemem ‘niestabilnym’ czy ‘niesprawiedliwym’ niz ‘doskonalym’.

Niestety, dla kapitalizmu nie znamy alternatywy. Socjalizm w wydaniu szwedzkim nie wytrzyma konkurencji z kapitalizmem reszta swiata, jako mniej wydajny musi zbankrutowac. Komunizm juz przerabialismy i wiemy ze jest to szambo duzo glebsze niz kapitalizm.

Niestety wszelkie zaburzenia kapitalizmu prowadza raczej do upadku towarzyszacej mu demokracji niz do upadku samego kapitalizmu. System zawodny doprowadza system sprawiedliwy do upadku. Mechanizm jest prosty – kryzys ekonomiczny prowadzi do spadku jakosci zycia, przez co do glosu dochodza populisci obiecujacy proste rozwiazania. Po tym jak dochodza do wladzy okazuje sie, ze zamiast lepiej jest gorzej. Czasem panstwo wplatuje sie w jakas durna wojne i zeby demokracja nastala z powrotem trzeba przelac sporo krwi.

Na pytanie postawione na wstepie trzeba wiec odpowiedziec – nie, kapitalizm jeszcze sie nie skonczyl, poniewaz nie istnieje zadna rozsadna alternatywa. Nawolywania do regulacje i bailouty jakie obserwujemy sa tez jak najbardziej cykliczne i wkrotce sie skoncza. Jedyne co sie moze skonczyc to demokracja w krajach zachodnich.

12,5 %

Oczywiscie propaganda rzadowa mowi, ze bezrobocia prawie wcale nie ma … W ogole kryzys jest opanowany czy wrecz zazegnany juz wiele miesiecy temu. 

Z usmiechem slucham absurdalnych ostrzezen przed rzekomo zagrazajacym nam ‘New World Order’ czyli Nowym Swiatowym Porzadkiem, w postaci jednej waluty i jednego Rzadu Swiatowego.

Chcialem przypomniec, ze taki porzadek wcale nie jest nowy, tylko bardzo stary. Przed I wojna swiatowa wszystkie waluty swiata oparte byly na zlocie, czyli zloto bylo jedna waluta swiata. X jednostek jednej waluty rownalo sie Y waluty drugiej, wystarczylo tylko pamietac ile ktora waluta miala wartosci w zlocie.

Podobnie z Rzadem Swiatowym. Przed I Wojna ‘Swiat’ znaczylo ‘Europa’, a Europa to wielkie europejskie monarchie. Król Anglii Jerzy V, cesarz Niemiec Wilhelm II i car Rosji Mikołaj II znali się od najmłodszych lat, byli kuzynami. To co postanowili to sie dzialo. I Wojna to byl dla nich fatalny wypadek przy pracy, ktory nie powinien sie zdarzyc, a ich konszachty to byl Rzad Swiatowy.

Porozumienie z Brenton Woods, zawarte po II wojnie rozwiazywalo problem braku zlota w panstwach europejskich, zrujnowanych wojnami. Waluta swiatowa stal sie dolar, a waluty papierowe w Europie byly sztywno do niego powiazane. Z kolei dolar byl sztywno powiazany do zlota (1 uncja zlota = 35 $). Taki parytet zlota obowiazywal do roku 1971, umozliwiajac stabilny handel miedzynarodowy. Rzadem Swiatowym stal sie Waszyngton, rozkladajacy karty wszedzie gdzie nie probowala robic tego Moskwa. Niektorzy nadal wierza, ze USA ma cos do powiedzienia :

Euro powstalo jako ECU w 1979 i bylo bezposrednia odpowiedzia Europy na upadek Brenton Woods i bankructwo jakie zrobili prezydenci Johnson i Nixon. Euro mialo likwidowac niedogodnosci wynikajace w istnienia wielu walut w Europie, ktorych wzajemny kurs nieustannie sie zmienial. Ryzyko kursowe prowadzilo do ryzyka w prowadzeniu dzialnosci gospodarczej – nigdy nie bylo wiadomo, czy pieniadze otrzymane za produkty wyprodukowane za pol roku pozwola osiagnac zysk. Ubezpieczenie od ryzyka kursowego jak i koszty przewalutowania obciazaly zbednymi kosztami biznes, w konsekwencji konsumentow.

Mozna sie zastanowic, czy do parytetu zlota nalezy powrocic. Na pewno nie zaden bank centralny (BC) nie przywroci parytetu zlota dobrowolnie. Zaden BC nie ma takiej ilosci zlota, by moc zaoferowac wymienialnosc ogromnej masy wirtualnego pieniadza istniejacego w obiegu na zloto. Gdyby natomiast podzielic ilosc zlota ktora maja BC do dyspozycji na ilosc pieniedzy w obiegu, okazalo by sie ze uncja musiala by miec wartosc 30 000 $ za uncje. Wprowadzajac parytet zlota, BC musialy by ograniczyc emisje pieniadza, w przeciwnym razie nie udalo by sie utrzymac stalej ceny uncji zlota. Gdyby jakis bank centralny chcialby utrzymac plynacy kurs zlota, np. planowac dewaluacje wlasnej waluty o 5 % rocznie, inwestorzy masowo wykupywali by zloto. Po co trzymac papier i ryzykowac upadlosc banku, gdy mozna by miec zloto z gwarancja 5 % rocznie.

Kwestia powrotu do parytetu zlota to raczej kwestia koniecznosci niz checi. Zdestabilizowany swiatowy system walutowy z kursami nieprzewidywanie skaczacymi po kilkadziesiat procent nie jest dobrym srodowiskiem do prowadzenia biznesu. Mozna spodziewac sie inflacji w USA, kraju nadmiernie drukujacym walute. Inflacja prowadzi do spadku zaufania do waluty i proby ucieczki do innych form pieniadza. W tej sytuacji powrot do stabilnosci jaka daje zloto jest jedyna mozliwoscia.

Byc moze z perspektywy czasu lata 1971 – 2011, kiedy zloto nie bylo waluta swiatowa, bedzie uznawane za gwalt zadany swiatowemu systemowi walutowemu.