Month: September 2015

Po raz kolejny mam poważne problemy z zaspokojeniem potrzeb moich klientów na srebro inwestycyjne. Część monet już od dłuższego czasu jest niedostępna – amerykańskiego Orła musiałem wycofać z oferty kilka miesięcy temu, ponieważ sam nie mogę tej monety nabyć. W przypadku kanadyjskich Liści początkowo okres oczekiwania na dostawę wydłużył się do 4 tygodni a obecnie monety te są niedostępne. Wyprzedaję ostatnie tuby z magazynu i wycofuję ten produkt z oferty. Na Filharmonika sam czekam obecnie 4-6 tygodni.

Monety platynowe przestały być dostępne kilka miesięcy temu, nastąpiło całkowite oderwanie cen giełdowych od realnych. Teoretycznie cena platyny wynosi 3460 zł / oz, a moneta uncjowa kosztuje 5300 zł. To premium w wysokości 55%, prawie 2000 zł ! Kto mnie słuchał kilka miesięcy temu, gdy radziłem nabyć platynę, ten jest na dobrej drodze do osiągnięcia sowitego zysku.

Sytuacja na rynku wynika z następujących zdarzeń. Najpierw banki ustawiały ceny kruszców, co doprowadziło spadków ich cen. To nie jest już teoria spiskowa, tylko przedmiot dochodzenia prokuratury w Szwajcarii. W efekcie spadek cen tak pobudził popyt, że nie wyrabiają się mennice. Na koniec nie za bardzo są chętni do sprzedawania metali po oficjalnych cenach. Więcej w linku1 i linku2.

O ile nie dojdzie do wzrostu cen kruszców w najbliższym czasie to pojawią się również problemy z zaspokojeniem potrzeb na złoto inwestycyjne.

A dla tych, którzy nie dadzą się ‘nagonić’ na kruszce takimi wpisami, polecam metodę Samcika na zostanie bogaczem. Wystarczy odkładać po 200 zł miesięcznie przez 30 lat i otrzyma się 100 000 złotych. Jak zauważył jeden z komentatorów, taką metodę zastosowano w już w 1965 – to zaczął w tym roku odkładać po 200 zł uzbierał w 1995 roku 100 000 zł. Tylko, że po hiperinflacji i późniejszej denominacji zostało z tego całe 10 zł. 30 lat oszczędzania w papierze dało w tyle, by zakupić pół litra wódki i dobrze się nawalić. I to się na pewno jeszcze powtórzy, Polak przed i po szkodzie głupi.

Ciemne chmury zbierają się nad Chicago, drugiej największej koncentracji Polaków na świecie, po Warszawie. O sprawie głośno jest już od jakiegoś czasu w związku z obniżeniem ratingu obligacji emitowanych przez miasto Chicago na potrzeby systemu edukacji – aktualnie mają one status śmieciowych.

Miastem rządzi człowiek od lat pracujący z Obamą – Rahm Emanuel. Jakiś czas doszło między nimi do konfliktu i przyszły burmistrz odszedł z Białego Domu spróbować swoich sił w rządzeniu Chicago. A nie jest to sprawa łatwa, połowa miasta to czarne getto, nie generujące przychodów podatkowych, dosłownie czarna dziura (nomen omen) wydatków na policję i szeroko pojęty socjal.

Chicago od lat słynęło z fatalnych polityków. Korupcja była potężna już w latach prohibicji, gdy miastem rządził Al Capone. Rząd federalny musiał przysłać swoich ludzi do rozwiązania tego problemu, ponieważ cały aparat ‘sprawiedliwości’ w mieście był w kieszeni gangsterów. Teraz też jest nie dużo lepiej, przykładem niech będzie poprzedni gubernator, który dostał 15 lat paki za próbę wymuszenia łapówki za wyznaczenie senatora, który zastąpiłby Baracka Obamę po wybraniu na prezydenta. Innym przykładem może być system kamer łapiących kierowców za przejazd na czerwonym świetle. Przetarg był ustawiony, a sam system jest tak skonstruowany, aby wlepiać mandaty kierowcom nie popełniającym żadnego wykroczenia. Ba, przez jakiś czas w ogóle nie istniała droga prawna by odwołać się od mandatu i kierowcom nikt nie wierzył, że przejechali na zielonym. Nikt z władz nie poniósł żadnych konsekwencji prawnych, cyrk jak w Polsce.

Oprócz kryminalnego, drugim aspektem rozkładu lokalnych struktur władzy jest nieodpowiedzialność finansowa. Od niepamiętnych czasów politycy rozrzutnie zarządzali finansami, szczególnie w zakresie przywilejów emerytalnych i wynagrodzeń dla pracowników zrzeszonych w uniach (związkach zawodowych). To prowadziło do ogromnego zadłużenia Chicago i do ogromnych przyszłych zobowiązań emerytalnych dla pracowników zatrudnianych przez miasto.

Wobec wyczerpania możliwości dalszego zadłużania (ranking śmieciowy) Rahm stanął przed koniecznością zbilansowania budżetu. Albo cięcie usług miejskich (zwolnienie wielu tysięcy policjantów, strażaków i śmieciarzy) albo 700 000 000 dolarów podwyżek podatków, głównie od nieruchomości.

Mieszkańcy Chicago są wzburzeni. Usługi oferowane przez miasto są kiepskie, a dziury w jezdniach obrastają już w legendy (w ramach protestu Jim Bachor wypełnia wyrwy mozaikami). Podatki są bardzo mocno odczuwane, szczególnie przez klasę średnią. Normą jest to, że miesięczne podatki za dom są wyższe od miesięcznej spłaty kredytu hipotecznego.  Wyobraźmy sobie że w Polsce płaci się przykładowo 1500 zł kredytu i 2000 zł podatku katastralnego. Do tego dochodzą inne podatki, właściwie od wszystkiego, oraz mandaty nakładane bez popełnienia wykroczenia. Wyprzedano całe mienie należące do miasta, łącznie z płatnymi mostami i autostradami. Teraz proponuje się nawet wprowadzenie podatku od korzystania z wypożyczalni filmów w internecie.

Oczywiście, cokolwiek by nie zrobił Rahm, jest to tylko odwlekanie agonii. Duża część zadłużenia zależy od stóp procentowych, jest długiem zmiennoprocentowym. W tej chwili stopy procentowe są niskie, a mimo to miasto ma problemy ze znalezieniem potężnej kwoty na obsługę długu. W sytuacji dużego wzrostu stóp procentowych musi dojść do sytuacji, gdy całe przychody nie będą wystarczać do spłaty samych odsetek. Wariant Weimarski w całej okazałości – z tym, że trzeba pamiętać, że Chicago to nie jedyna jurysdykcja w Stanach z tym problemem. To raczej norma, a nie wyjątek. W każdym razie Chicago będzie w czołówce bankrutujących miast w USA.

W Polsce pieniądz kruszcowy funkcjonował od czasów postania państwa, początkowo jako pieniądz importowany, i trwał do 1914 roku, gdy był “tymczasowo” wycofany z obiegu i zastąpiony papierem. Kruszec pozyskany w ten sposób został przeznaczony przez zaborców na pokrycie kosztów prowadzenia wojny. W tym procesie poszkodowani zostali Polacy, ponieważ wykonali jakąś pracę za którą zapłacono im kruszcem, następnie ten kruszec odebrał im zaborca dając w zamian papier, który to papier natychmiast stał się bezwartościowy. Rabunek na ogromną skalę, całkowicie legalny.

Od waluty opartej na złocie nie ma ucieczki.  Wcześniej czy później system walutowy oparty wyłącznie na kolorowych papierkach ulega erozji zaufania, dochodzi do hiperinflacji i pojawia się konieczność przywrócenia solidnych fundamentów. Takim fundamentem może być zapas obcych walut w skarbcu banku centralnego, ale jeżeli najpoważniejsze waluty świata są dziś papierowymi tygrysami, to ich także dotknie kryzys zaufania. Wtedy pozostaje oparcie całego systemu na złocie.

Okazuje się, że złotówek w formie fizycznej, poza kontami bankowymi, jest relatywnie niewiele, 143 700 300 000 zł. Suma wydaje się astronomiczna, ale jeżeli podzieli się to przez ilość mieszkańców Polski okazuje się, że na osobę przypada 3734 zł w gotówce.

W systemie złotego pieniądza równocześnie funkcjonują banknoty papierowe, które w banku można wymienić na złote monety. Przyjąć można, że ze złota trzeba by wykonać tyle monet, by połowa banknotów miała możliwość wymiany na złoto. Mówimy tu o kwocie 70 000 000 000 zł na co potrzeba około 500 ton złota.

NBP posiada odpowiednie rezerwy, które można wykorzystać do doprowadzenia do normalności polskiej złotówki. Niestety, absurdalność tej sytuacji polega na tym, że złoto posiadane rzekomo przez NBP jest poza jego kontrolą, gdzieś w UK. Jest to obietnica Wielkiej Brytanii do wydania złota. Jeżeli dojdzie do żądania wydania kruszcu przez stronę polską, to okazać się może, że jest to “chwilowo” niemożliwe z “przyczyn technicznych”. Ostatnio przerabiali to Niemcy bezskutecznie prosząc Amerykę o zwrot ich złota.

Rezerwy walutowe NBP to też fikcja. Są to obligacje emitowane przez inne kraje, a obligacje mają to do siebie, że mogą zostać niewypłacone. Skoro zdarzyło się to już wiele razy w przeszłości to może się to stać w przyszłości. Poza tym rezerwy są wyrażone i ulokowane w walutach papierowych, co do których nie ma żadnych gwarancji utrzymania siły nabywczej. Miliard dolarów USA dziś to ogromny majątek, ale z całą pewnością kiedyś będzie to cena paczki papierosów. Kiedy do tego dojdzie zależy od inflacji – przy niskiej inflacji będą to setki lat, przy hiperinflacji wystarczy raptem parę lat.

Należy sobie zadać pytanie – czy lepiej by NBP emitował pieniądz złoty, utrzymujący wartość, czy lepiej by NBP lokowało rezerwy w obligacjach emitowanych przez obce rządy, co przy stałym oprocentowaniu tych walorów wcale nie gwarantuje utrzymania ich siły nabywczej.

A oto 20 złotówka z lat 20tych. Była to próba stabilizacji złotówki w oparciu o złoto. Poniekąd to się udało, 20 złotych w banknocie jest dziś warte tyle co nic, a złota moneta kosztuje 1800 zł.

W momencie wprowadzenia systemu pieniądza kruszcowego dilerzy złota tracą rację bytu i mogą zamykać biura. Z przyjemnością zamknąłbym firmę z tego powodu.

Funkcjonowanie systemu walut papierowych prowadzi do dwóch zasadniczych problemów:
– ilość waluty wprowadzanej do systemu nie jest ograniczona ilością rezerw złota,
– poszczególne waluty narodowe nieustannie zmieniają kurs wymiany wobec innych walut.

Praktycznie od początku kryzysu słyszy się roszczenia przedstawicieli szkoły austriackiej aby podnosić stopy procentowe. Teraz, gdy FED od wielu miesięcy zwleka z tą decyzją, niemal codziennie słyszy się Petera Schiffa wzywającego do podniesienia stawek i wyśmiewającego fakt, że do tego nie dochodzi. Problem polega na tym, że mieliśmy już sytuację podobnego kryzysu i zaaplikowana została mieszanka w postaci systemu pieniądza złotego i podwyżek stóp procentowych. W efekcie otrzymaliśmy Wielką Depresję, Hitlera i II Wojnę Światową.

Kryzysy w jakich jesteśmy obecnie mają ogromny efekt deflacyjny. W takich sytuacjach system złoty zawodzi (ludzie zabierają pieniądz z systemu) a wysokie stopy procentowe pogarszają sytuację (czynią kredyt mniej dostępnym, powodując jeszcze mniej pieniędzy w obrocie). Jakkolwiek obecnie stosowane lekarstwo (druk pieniądza) daje efekty uboczne w postaci dynamicznego wzrostu zadłużenia to i tak jest to lepsze niż obrazki znane z Wielkiej Depresji.

Na razie nie widzimy gwałtownej inflacji, czy nawet jej zaczątków, co usprawiedliwiałaby podnoszenie stóp procentowych. Niskie ceny surowców przemysłowych i brak presji inflacyjnej ze strony wynagrodzeń daje powody wierzyć, że inflacja nie pojawi się już jutro. Niewątpliwie czas wysokiej inflacji nadejdzie, ale to nie powód by podnosić stawki już dziś. Dziś bardziej istotne jest ograniczanie deficytu budżetowego oraz deficytu w handlu zagranicznym USA.

Jednym z powodów upadku socrealizmu było to, że nie dało się określić cen produktów. Wydaje się to absurdem, by fakt czy żelazko kosztuje 100 czy 1000 złotych miało jakiekolwiek większe znaczenie. Tymczasem począwszy od cen surowców każdy kolejny produkt miał cenę narzucaną przez planistów, bez żadnego realnego związku z kosztami produkcji. Nikt nie miał pojęcia, czy sprzedawane żelazko przynosi zysk czy stratę.  Nie wiadomo było czy cała gałąź przemysłu przynosi zysk czy stratę.

W sytuacji, gdy poszczególne waluty poruszają się wobec siebie zupełnie swobodnie prowadzą do podobnego problemu. Jeżeli dolar raz kosztuje 0,80 euro a raz 1,20 euro, to jest to jakieś szaleństwo. Oznacza to, że nagle wszystkie produkty ze innej strefy walutowej przestają być konkurencyjne. Oznacza to, że towar kupiony i wysłana na inny kontynent będzie sprzedany ze stratą. No i w końcu ceny każdego produktu muszą fluktuować w czasie rzeczywistym. Proszę zwrócić uwagę na ceny AGD w serwisie ceneo. Ta branża jest równie wysoko-konkurencyjna i nisko-marżowa jak handel kruszcami. Proszę zwrócić uwagę, że ceny lodówek zmieniają się co chwilę, wraz ze zmianą kursu EUR/PLN. Taki brak stabilności jest równie zabójczy dla gospodarki jak centralne planowanie cen dla PRLu. Tu brakuje kotwicy jaką jest złoto.

Na koniec warto zastanowić się nad poglądem, że system oparty na złocie jest kagańcem nałożonym ludziom przy korycie. Otóż fakt jest taki, że nic nie powstrzyma polityków. Widać to było na przykładzie USA. System złoty został zdewaluowany w 1934, dolar spadł z 1/20 oz do 1/34 oz. I co, ktoś powstrzymał Roosevelta? Oczywiście, że nie. Potem Nixon w ogóle zerwał połączenie dolara ze złotem i również nic się nie stało. Politycy od zawsze robią co chcą, a gdy parytet złota przestaje im odpowiadać, to go zmieniają lub znoszą. A że czasem potrafi to doprowadzić do załamania systemu w stylu weimarskim, to nie jest już ich problem, tylko następnej ekipy.

Czy złoto chroni? Na pewno nie system, bo ten może być zmieniony jedną ustawą czy nawet dekretem, bez oglądania się na konstytucje. Chroni wyłącznie tych, którzy mają złoto w danej chwili w ręku, jeszcze zanim sprawy nie zaczną wyglądać źle, i nie dadzą się “odcedzić” ze złota wspomnianymi przepisami.

Być może system, w którym się obecnie znajdujemy, jest optymalny, w pewnym sensie osiągnięty w drodze naturalnego rozwoju?  Skoro system złotego pieniądza nie wytrzymuje sprawdzianu jakim są zakusy kolejnych rządów na złoto obywateli i pogarsza sytuacje w chwilach poważnego kryzysu, a system papierowy z nielegalnym posiadaniem złota uniemożliwia ochronę kapitału, to może wyjściem jest to, co mamy dziś? Dla większości ludzi są papierki, służące do codziennych płatności, a dla smart money, dla zabezpieczenia długofalowego czy nawet międzypokoleniowego – złoto.

W 2008 roku jako jedyny Polak ostrzegałem przed zbliżającym się krachem. Analitycy i pasożytujący na nich dziennikarze nie dopuszczali takiej opcji. Obecna sytuacja może prowadzić do kolejnego kryzysu kolejnej fali kryzysu, a ponieważ od poprzedniego epizodu nie minęło dużo czasu to media głównego nurtu nie dadzą się zaskoczyć. Najwidoczniej mają lepszą pamięć od przeciętnego Janusza/Iwana/Johna, który sięga pamięcią maksymalnie do tego, co jadł wczoraj na kolację. Uważam, że w przypadku mediów do resetu pamięci musi upłynąć z 10 lat. Pewnie wynika to z tego, że większość artykułów piszą darmowi stażyści, mający po 20 lat, wobec czego nie pamiętają wstrząsów z okresu gdy byli 10 letnimi dziećmi.

Oto Wyborcza ostrzega przed możliwością gwałtownego zeszmacenia się złotówki w przypadku kolejnej fali kryzysu. Czy istotnie jest się czego bać?

Pewien fragment dla zarejestrowanych czytelników.

Czy w świetle powyższych danych rzeczywiście złotówka może się osłabić do 5 zł, tak jak ostrzega nas jakże troskliwa Wyborcza? Spójrzmy co się działo ostatnio na parze USD PLN.

Jak widzimy w 2008 roku złotówka była bardzo mocna w stosunku do dolara. Był potencjał do gwałtownego ruchu w drugą stronę, do osłabienia naszej waluty. Dziś sytuacja jest inna, wygląda na to, że nie tylko Wyborcza, ale również światowi gracze biorą pod uwagę różne scenariusze. w konsekwencji wydaje się, że złotówka jest już zdyskontowana, czyli jej niski kurs zawiera w sobie premium za ryzyko wystąpienia krachu.

Szkoda, że wśród światłych rad stażyści w Wyborczej nie podają tej najlepszej – żeby kupić złoto. Spójrzmy jak wygląda to na wykresie.

Z ceny 2000 zł / uncję złoto wystrzeliło w górę i przez większość czasu trzymało się ponad 4000 zł / uncję. Posiadać złoto było dużo lepiej niż dolary czy inne papierowe waluty. W przypadku zaistnienia krachu w USA liczę, że kurs złota poszybuje na poziom 6000-8000 zł / uncję.

I najważniejsza uwaga. To nie krach na giełdzie powoduje kryzys w gospodarce, tylko mizeria gospodarki objawia się krachem na giełdzie. Przed krachem 2008 roku w USA była bańka spekulacyjna na nieruchomościach – to ona spowodowała kryzys. Także i dziś gospodarka jest w tak podłym stanie (np. przerost długu na obligacjach), że może to doprowadzić do kolejnego krachu na giełdzie i załamania gospodarczego.