Month: February 2010

W końcu obejrzałem ostatni film Moora. Jestem chyba ostatnią osobą na tym blogu, która widziała ten film. Naturalnie jak każdy jego dokument i ta produkcja jest populistyczna. Zakłada się, że to jedynie banki są złe, konsumenci są ofiarami. To nie zawsze jest prawda – sporo z bankructw wynikało z przejadania wartości domu czy próby spekulowania nieruchomościami.

Jedno co mnie zastanowiło, to ukazanie schematu ubezpieczania pracowników na wypadek śmierci. To nie zgadza się ze znanymi mi zasadami rządzącymi ubezpieczeniami na życie. Składki są wyliczone przez ubezpieczalnie w ten sposób, że statystycznie częściej wygrywającym jest ubezpieczyciel. Na przykład jeżeli prawdopodobieństwo śmierci pracownika X w czasie Y wynosi 5%, to składki wynoszą co najmniej 6% polisy na życie. Z ubezpieczeniami na życie jest jak z inwestowaniem w ruletkę – spodziewany zwrot jest zawsze ujemny i przy większej ilości losowań zawsze wygrywa kasyno/ubezpieczalnia.

Stawianie Roosevelta na piedestale jest co najmniej kontrowersyjne. To jest ten facet, który rozpoczął upadek dolara konfiskując i delegalizując złoto. Kryzys jaki mamy dziś, jest między innymi jego zasługą. Ten gwałt na konstytucyjnej roli złota rozpoczął upadek systemu konstytucyjnego USA – bo jeżeli można złamać jedną zasadę to czemu nie drugą. Niektórzy uważają też, że próby zażegnywania Wielkiej Depresji tylko ją przedłużyły.

Najciekawsze jest jednak zakończenie. Istotnie, kapitalizm w formie współczesnej jest rakiem pożerającym tą planetę. Korporacjonizm korumpuje polityków, marnuje zasoby planety, truje jego mieszkańców i tworzy wąską kastę posiadaczy wszystkiego. Moore dokładnie zrozumiał, jak jest złudna nadzieja na załapanie się na bycie miliarderem. To jak gra w totolotka – wygrywa jeden z milionów, ale nikt nie zakazuje gry bo każdy łudzi się własną wygraną.

Reżyser był w stanie pokazać skuteczną alternatywę dla korporacjonizmu – spółdzielczość (co-op). Co nam dziś daje istnienie megakorporacji? Nic – co najwyżej kiepskie i tanie produkty na które i tak nie stać rzesz bezrobotnych. Czy korporacje są potrzebne? Nie – nawet banki mogą istnieć w formie spółdzielczej. Czy potrzebujemy społeczeństwa uczestniczącego w wyścigu szczurów? Nie – potrzebujemy stabilnego społeczeństwa opartego na klasie średniej. Czy bezrobocie byłoby wyższe a gospodarka byłaby w gorszym stanie po likwidacji megakorporacji? Przeciwnie, ich miejsce zajęłyby mniejsze firmy, lepiej dystrybuujące osiągane dochody i zatrudniające więcej osób.

Nie jestem zwolennikiem natychmiastowej i przymusowej likwidacji korporacji. Należałoby stworzyć takie przepisy, które faworyzują pożądane formy przedsiębiorczości. Chcesz prowadzić korporacje – płacisz 90 % podatku dochodowego. Chcesz prowadzić co-op – otrzymujesz ulgi podatkowe. Potrafisz podzielić się zyskiem ze współpracownikami – twoja uczciwość jest nagradzana. Niestety taka optymistyczna i pokojowa strategia nigdy nie zostanie wprowadzona w życie przez oligarchie i opłacanych przez nich polityków; byłoby to sprzeczne z ich aktualnymi interesami. Nasi władcy obudzą się dopiero gdy na ulicach staną barykady.

Na całe zagadnienie patrzę z pozycji przedsiębiorcy. Moje doświadczenie to prawie 20 lat pracy, głównie jako drobny przedsiębiorca. Megakorporacje wycinają możliwość prowadzenia zyskownej działalności. Wszelkie intratne okazje biznesowe są natychmiast zajmowane przez wielkie korporacje. Jak podawałem w paradoksie Słomskiego – żeby prowadzić dochodowy biznes trzeba posiadać tak duży kapitał, że nie opłaca się bawić w biznes. Wszelkie próby wejścia na rynek z jakimkolwiek produktem powodują naruszenie patentu należącego do jakiejś korporacji lub inna korporacja jest w stanie zrobić to taniej w Azji. Prowadzenie handlu jest wysoce utrudnione, nikt nie kupi tak tanio jak globalna sieć dyskontów i nikt nie może mieć niższych kosztów operacyjnych. Dziś przedsiębiorca można jedynie produkować rzeźby z kasztanów, lepić gliniane koguciki lub sprzedawać orzeszki na rogu ulicy.

Podawanie przykładu korporacji, którym się udawało przejść od fazy garażu do fazy globalnej dominacji świadczy o braku znajomości realiów. Na każda taką firmę przypada milion innych, które tego nie dokonały. Zupełnie jak z totolotkiem – na jednego wygranego przypada milion przegranych. Część przypadków tylko potwierdza moją teorie – na przykład Microsoft, który stanął na nogi po kontrakcie na informatyzację szpitala, załatwionym przez rodzinę. Plany zawojowania świata swoim biznesem są podobne do marzeń o wygranej w lotka – niemalże nigdy się nie sprawdzają.

Przyszłość na pewno będzie należeć do mniejszych, lokalnych firm. Korporacjonizm międzynarodowy zdechnie wraz z wyczerpywaniem się taniej ropy umożliwiającej globalizację. Bankructwo dolara lub/i euro zakończy przepływ dóbr z gospodarek ‘rozwijających się’ do gospodarek ‘rozwiniętych’. A tłum żądający chleba i wolności zakończy żywot zarówno skorumpowanych polityków jak i korumpujących ich oligarchów. Przykład Rosji pokazuje, że bogaczy bardzo łatwo wsadzać do więzienia, a przykład Francji pokazuje, że głowy bardzo łatwo oddzielić od reszty ciała.

Wydaje się, że służby podłapują temat przekrętów dokonywanych przez banksterów. Nareszcie. Ciekawe kiedy przyjdzie czas na innych nietykalnych – kler i samych policjantów.

To wyłącznie moje domysły, ale wierzę że zarząd banku dokonywał presji na doradców, by ci sprzedawali bezwartościowe obligacje. Przełomowe jest to, że prokuratura zaczyna brać stronę poszkodowanych klientów banku – do tej pory wystarczało oświadczenie bankierów, że wszystko jest OK.

Niech to będzie nauczka dla wszystkich, że należy unikać krawaciarzy. Szczególnie unikać należy produktów inwestycyjnych, których się nie zna. Nie warto dla jednego punktu procentowego ryzykować kapitałem nabywając jakieś śmieciowe obligacje. Podstawowy cel inwestowania to ochrona kapitału – lepiej nie zarobić niż stracić.

My – klienci – mamy pewną przewagę nad sprzedawcami – możemy zagłosować nogami. Jeżeli mbank narzuca swoim klientom niesprawiedliwe zasady naliczania odsetek – nie należy u nich ‘bankować’. Od lat nawołuję do nieinwestowania w obligacje RP – jeżeli bandycki rząd bandyckiego kraju nie wypłaca dawnych zobowiązań, z pewnością skorzysta z pierwszej okazji by nie wypłacić zobowiązań zaciąganych aktualnie. Podobnie z Allegro – firma podle traktuje sprzedawców i zdziera z nich niesamowity haracz – należy wobec tego przenosić się na Świstaka.

Opublikowano kolejne dane dotyczące rynku nieruchomości w USA

Sprzedaż nowych domów spadła do rekordowo niskiego poziomu, przebijając minima. Ilość domów do sprzedaży wzrosła.

Wzrost sprzedaży domów jaki obserwowaliśmy od połowy 2009 był spowodowany wyłącznie premią od rządu – wypłatą 10 % wartości domu, nie więcej niż $8000. W efekcie mamy podobne zjawisko jak w programie ‘cash for clunkers‘ – chwilowy skok cen sfinansowany na koszt pieniędzy podatnika i po pewnym czasie powrót do wcześniejszych wskaźników.

Można by narzekać na marnowanie pieniędzy w takich programach, ale po zastanowieniu trzeba dojść do wniosku, że środki nie pochodzą z podatków lecz są wydrukowane lub pożyczone. Pieniądze są właściwie za darmo – ile kosztuje ich wydrukowanie lub wygenerowanie w komputerze? Nawet pożyczenie mało co kosztuje, tym bardziej że rząd USA nie ma planów oddania pożyczonych pieniędzy.

Czy warto inwestować w złoto? Najlepiej zapytać ekspertów z CNBC:

Wypowiedzi doradców ekonomicznych w mediach przypominają wypowiedzi lisów na temat zabezpieczeń kurników przed wyduszeniami kur.

Oto ciekawy wykres udostępniony przez LinkedIn. Przedstawiony jest przepływ pracowników ze zbankrutowanych instytucji.

Internet huczy na temat informacji przekazanej przez Citi, jakoby z dniem 1 kwietnia bank wymagał informacji o zamiarze podjęcia większej ilości gotówki z wyprzedzeniem 7 dniowym. Osobiście uważam to za żart primaaprilisowy ze strony banku albo zaproszenie do runu na kasy. Sam Citi tłumaczy się, że nowe zasady są konsekwencją wchodzących w życie regulacji prawnych.

Stan Illinois jest bankrutem, podobnie jak wszystkie inne stany w tym kraju. Co chwila kolejne administracje ogłaszają coraz poważniejsze kłopoty. W piątek dymisję ogłosił city manager Miami. Media głównego nurtu zaczynają podłapywać temat. Oto dzisiejsza strona główna Chicago Sun-Times:

Nie ma sensu po raz kolejny rozpisywać się na ten temat, był on przerabiany na tym blogu wystarczająco często.

Interesująca jest inna refleksja – jak mało zwykli zjadacze chleba zdają sobie sprawę z powagi sytuacji i konsekwencji wynikających dla każdego z nich. Ludzie nie rozumieją, że podatki będą musiały być podnoszone a usługi świadczone przez stan – obcinane. Wyborcy wydają się żyć we własnym świecie, w którym nie ma potrzeby żadnego kontaktu z władzami. Wkrótce może nadejść bardzo bolesne zderzenie z rzeczywistością.

Ale hej, nie jest źle. Ameryka ograła Kanadę w hokeju. Co tam deficyt stanu Illinois.

Polska jest krajem na dorobku. Mimo upływu dwóch dekad od upadku marionetkowego rządu Jaruzelskiego, poziom życia jest daleki od zadowalającego. Kraj jest zamieszkiwany przez miliony biednych ludzi, którzy każdy dzień zaczynają od myśli ‘co tu dziś do gara włożyć’.

Dla tych ludzi rozluźnienie standardów udzielania kredytów był darem darmowych pieniędzy. Oto można było założyć ubranie do kościoła, wziąć dowód osobisty i udać się po gotówkę. Często nie było nawet chęci oraz zwyczajnie możliwości, by oddać później te pożyczkę. Po prostu manna z nieba.

O ludziach tych zapomnieli prezesi banków i specjaliści konstruujący produkty bankowe. Dawno już nie wyjeżdżali z Warszawy do wiosek/miasteczek skąd pochodzą i pozapominali jak naprawdę Polska wygląda. Zakładali nierealnie, że pieniędzy nie odda taki procent jak opisany w obcojęzycznych podręcznikach. Prawda jest taka, że żeby w Polsce zarobić na pożyczkach gotówkowych, procenty muszą być w wysokości stosowanej przez Provident. Tylko to skompensuje straty wynikające z niemożności windykacji.

Tu jest ciekawy materiał opisujący szerzej cały problem:

Tylko że liberalnych [pożyczkodawców] praktycznie już nie ma. Szybkie i drogie pożyczki, które miały być dla banków żyłą złota, okazały się kulą u nogi. […] Okazało się jednak, że gdy klienci popadają w tarapaty finansowe, na początku przestają spłacać raty kredytów gotówkowych. Jednym z banków, które najbardziej sparzyły się na szybkich pożyczkach, jest Kredyt Bank. Za pośrednictwem Żagla (firma pośrednictwa finansowego, która jeszcze niedawno należała do Kredyt Banku; bank sprzedał ją pod koniec 2009 r.) udzielał pożyczek gotówkowych i ratalnych. Teraz ma problem z odzyskaniem z grubsza co piątej pożyczonej złotówki i musiał zawiązać blisko 0,5 mld zł rezerw. – Wielu klientów zawiodło nasze zaufanie. Zadłużali się bez opamiętania, brali kredyty w wielu bankach i w ogóle nie zwracali uwagi na to, że pożyczone pieniądze trzeba oddać – mówi Lidia Jabłonowska-Luba, wiceprezes Kredyt Banku.

Oczywiście mnóstwo komentatorów nie zgodzi się z tym co piszę i skomentuje, że w Polsce jest super i o co ci chodzi. Czyżby ? Spójrzmy na opracowane dane statystyczne:

Wiktor Wojciechowski, ekonomista fundacji FOR, przypomina, że naszą drogę ku materialnemu dobrobytowi rozpoczęliśmy z niskiego poziomu. PKB na głowę mieszkańca w 2009 roku wyniosło w Polsce 19,5 tys. dolarów. To o 80 proc. więcej niż w 1989 roku i dokładnie tyle, ile notowały Czechy (czeska część Czechosłowacji) w 1989 roku! – Czyli po 20 latach jesteśmy w punkcie, w którym Czesi zaczynali swoją transformację gospodarczą – podsumowuje Wojciechowski.

Według “Diagnozy społecznej” w ciągu 16 lat (1993-2009) odsetek osób, których dochody nie starczają na bieżące potrzeby, spadł z trzech czwartych do nieco ponad jednej czwartej.

A jak będzie wyglądać emerytura Polaków? Tak samo jak ich oszczędności:

Dwie trzecie Polaków uważa, że należy oszczędzać, ale niemal równy odsetek osób przepuszcza natychmiast wszystko, co ma. To wnioski z badań Fundacji Kronenberga. W “Diagnozie społecznej” 66 proc. pytanych otwarcie mówi, że nie ma żadnych oszczędności.

– Ludzie chcą uchodzić za rozsądnych, dlatego pochwalają oszczędzanie. Ale nawet wielu z tych, którzy deklarują, że oszczędzają, jak ich dobrze dopytać, to przyznaje się, że trzyma pieniądze w domu. Niewiele ma to wspólnego z ideą oszczędzania. Nie dość, że te pieniądze narażone są na kradzież, można je wyciągnąć i wydać w przypływie szaleństwa, to na dodatek zżera je inflacja – mówi Tomasz Zaleśkiewicz, szef Zakładu Psychologii Ekonomicznej Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej. – Poza tym nie lubimy oszczędzać, bo to odraczanie konsumpcji, a my wolimy ją przyspieszać – dodaje.

Konkluzja ? Taka sama jak u prowadzących badania:

– Konsumpcjonizm dopiero się u nas rozwija, i to na glebie postchłopskiego, folwarcznego myślenia, które napędza Polaków do prezentowania statusu ponad miarę, do wywyższania się. Jest niezmiernie prostacki i polega na ocenie jakości życia przez pryzmat dóbr i zasobów, jakie się posiada albo na które nas stać. Cóż, nie jesteśmy narodem mieszczańskim jak Czesi, nie liczy się u nas dobro wspólne, tylko dobro własne – mówi wprost Tomasz Szlendak, socjolog z UMK w Toruniu.