Cytat dnia: ‘Zloto jest dla optymistow, dla pesymistow sa konserwy miesne.’
Kryzysy globalne, tak jak obecny, sklaniaja do czarnych mysli i do zadawania pytan glebszej natury. Rozlegaja sie coraz powszechniej glosy o ‘koncu kapitalizmu’, o ‘przejsciu do gospodarki centralnie sterowanej’, czy o ‘nastaniu socjalizmu w USA’. Czy koniec kapitalizmu jest mozliwy ?
Podstawowe niezrozumienie tematu polega na nierozroznianiu przez tluszcze systemu politycznego od systemu ekonomicznego. Powszechnie utozsamia sie kapitalizm z demokracja, a socjalizm z dyktatura, co wcale niekoniecznie musi byc prawda. Faszystowskie Niemcy byly dyktatura z kapitalizmem, Chiny sa dyktatura z kapitalizmem, a komunizm w Zwiazku radzieckim z socjalizmem mial niewiele wspolnego.
Sposrod wielu mozliwych systemow politycznych demokracja wydaje sie najbardziej optymalnym i sprawiedliwym. Szczegolnie demokracja bezposrednia w wydaniu szwajcarskim wyglada na najlepsza zarowno dla kraju jak i obywateli. Z kolei kapitalizm jest systemem niestabilnym i budzacym wiele kontrowersji. Blizsze prawdzie jest stwierdzenie ze kapitalizm jest systemem ‘niestabilnym’ czy ‘niesprawiedliwym’ niz ‘doskonalym’.
Niestety, dla kapitalizmu nie znamy alternatywy. Socjalizm w wydaniu szwedzkim nie wytrzyma konkurencji z kapitalizmem reszta swiata, jako mniej wydajny musi zbankrutowac. Komunizm juz przerabialismy i wiemy ze jest to szambo duzo glebsze niz kapitalizm.
Niestety wszelkie zaburzenia kapitalizmu prowadza raczej do upadku towarzyszacej mu demokracji niz do upadku samego kapitalizmu. System zawodny doprowadza system sprawiedliwy do upadku. Mechanizm jest prosty – kryzys ekonomiczny prowadzi do spadku jakosci zycia, przez co do glosu dochodza populisci obiecujacy proste rozwiazania. Po tym jak dochodza do wladzy okazuje sie, ze zamiast lepiej jest gorzej. Czasem panstwo wplatuje sie w jakas durna wojne i zeby demokracja nastala z powrotem trzeba przelac sporo krwi.
Na pytanie postawione na wstepie trzeba wiec odpowiedziec – nie, kapitalizm jeszcze sie nie skonczyl, poniewaz nie istnieje zadna rozsadna alternatywa. Nawolywania do regulacje i bailouty jakie obserwujemy sa tez jak najbardziej cykliczne i wkrotce sie skoncza. Jedyne co sie moze skonczyc to demokracja w krajach zachodnich.
