Wojna secesyjna

Pierwsza sprawa:
Tu zachodzi dużo obszerniejsze zjawisko niż pisanie historii przez zwycięzców. To jeden z dobrze zbadanych i opisanych błędów poznawczych, któremu większość ludzi ulega tzw. just-world fallacy ( https://en.wikipedia.org/wiki/Just-world_fallacy ). Ludzie mają naturalną skłonność by identyczne działania oceniać pozytywnie, gdy sprawcą jest ktoś, kto później wygrał, a negatywnie gdy sprawcą jest ktoś, kto później przegrał. Dobry przykład amerykańskie zaangażowanie w wojny w Wietnamie i w Korei. Nie było żadnych istotnych różnic ani w tym w jaki sposób wybuchły te wojny, ani w tym jakie działania Amerykanie tam podjęli – a jednak za Wietnam się Amerykanów powszechnie potępia, a za Koreę chwali – powód tak drastycznie różnej oceny niemal identycznych działań jest tak naprawdę tylko jeden: w Korei Amerykanie wygrali, a w Wietnamie przegrali.

Druga sprawa:
Dorabianie legend do własnej historii ma miejsce w każdym kraju – i to nie tylko w przypadku zwycięstw. W Polsce mamy dorobioną legendę o tym, że w 1939 przegraliśmy bo sojusznicy (Francja i Anglia) nas zdradzili. Z legendy o zdradzie zostaje jednak niewiele, gdy przyjrzeć się kilku faktom historycznym pomijanym w obowiązującej w Polsce narracji, jak np.
– 1 września 1939 polsko-francuska umowa sojusznicza nie była jeszcze ratyfikowana. Francuski parlament ratyfikował ją w nocy z 2 na 3 września, gdyby tego nie zrobił umowy w ogóle by nie nabrałaby mocy
– w umowie powyższej Polska zobowiązała się zatrzymać Niemców przez co najmniej 2 miesiące, czego nie zrobiła
– w umowie z Anglią było jedynie sformułowanie, że “Anglia podęjmie wszelkie działania jakie będą w mocy” by Polsce pomóc

@HeS
Problem jest szerszy, bo zdarzeń historycznych tak naprawdę nie da się oceniać w ten sposób, gdyż ocena okazuje się całkowicie różna w zależności od tego jak długą perspektywę historyczną wziąć pod uwagę.

Stanisław Lem, “Powtórka”:
Jak wiadomo, chłodna obojętność rodziców wykoleja dzieci, cóż dopiero obojętność świata! Czyż nie powinien być zapobiegliwy, opiekuńczy, dbający o lokatorów na każdym kroku, uprzedzający ich życzenia? Jednym słowem, nie oni do niego, lecz on się do nich powinien dostosowywać! Powiedzmy, że strudzony wędrowiec spada z grzędy skalnej w przepaść, bo się pośliznął. Rozbije się na miazgę. A w naszym świecie zapobiegliwe miejsce upadku zmięknie szybciutko na puch. Wędrowiec otrzepie się i ruszy w swoją drogę. Co? (Król się zapalał). Czy to nie dobre? Dlaczego nic nie mówicie?
(…)
– Co z tego? Wędrowiec ten niesie, załóżmy, doniosłą wieść. Jeśli ją doniesie, Aurydzi zwyciężą Benidów, a jeśli nie doniesie, wojnę wygrają Benidzi. Podług Aurydów głazy winny zmięknąć, a zgodnie z Benidami powinny by stać się jeszcze twardsze. Ale to nie wszystko. Jeśli ten wędrowiec przejdzie cało przez góry, spotka niewiastę, która urodzi mu syna. Ten syn opisze posłannictwo ojca jako czyn podły i haniebny. Nazwie go zdrajcą, bo zapomniałem rzec, że wędrowiec sam był Benidą. Synowskie oskarżenie tak wstrząśnie sumieniami, że otoczony powszechną wzgardą ojciec pisarza powiesi się. Jeśli życzliwa gałąź trzaśnie, skoczy do wody. Jeśli miłosierna woda wyrzuci go na brzeg, połknie truciznę. I tak dalej. Jak długo ma życzliwy świat powiększać jego zgryzotę duchową, udaremniając mu fizyczny kres? Więc może niech lepiej wisi? Lecz jeśli tak, co jest lepsze: zginąć bezdzietnie w przepaści czy powiesić się na skutek postępku syna? Król pozwoli, że nie dopuszczę go do głosu. Wiem, co król chce powiedzieć: wszystko w tym, czy ów wędrowiec istotnie był zdrajcą, a zatem która z walczących stron zasługiwała na zwycięstwo. Załóżmy, że sprawiedliwy mąż życzyłby go raczej Benidom, jako słabszym orężnie, lecz szlachetniejszym w duchu. Więc źle się stało, że wędrowiec zdradził swoich i doprowadził do aurydzkiego triumfu. Wszelako rzecz się tu nie kończy, gdyż nie streszczam powieści, ale dzieje powszechne, a te nie mają końca. Zapanowawszy nad Benidami, Aurydzi w sto lat, ani wiedząc jak, podlegli wpływom zwyciężonych. Pojęli wtedy niewłaściwość wojennego gwałtu, utworzyli z Benidami związek równych z równymi, w którym obu narodom było dobrze. Więc głazy nie powinny były zmięknąć. Możemy wszakże w równoległym przebiegu ustalić, co będzie, jeśliby wędrowiec zginął. Zwyciężą wtedy Benidzi. Zwycięstwo to obróci naród dotąd pokojowy, pielęgnujący sztuki, w wojowniczy. Sztuka pójdzie we wzgardę, zaczną się podboje, a w sto lat ze sprawiedliwych ongiś powstaną łupieżcy, przeciw którym obróci się na koniec cała planeta. I cóż? Ze względu na tak fatalny obrót sprawy głazy powinny przecież zmięknąć, choć leciał na nie zdrajca. A ponieważ dzieje, które opowiadam, muszą, jak każde dzieje, mieć dalszy ciąg wedle tego, czy patrzymy w skutki upadku o pięć, pięćdziesiąt lub pięćset lat naprzód, głazy powinny raz twardnieć, a raz mięknąć. A zatem świat spolegliwy doskonale będzie musiał, niestety, zwariować, usiłując robić rzeczy wzajem sprzeczne.

@karroryfer
bardzo mało prawdopodobne aby ktokolwiek w połowie lat 30tych postawił wszystko na bombę atomową która była mało prawdopodbną konsekwencją nie udowodnionych do końca teorii.
Ale w 1939 (wtedy niemieccy naukowcy okryli, że podczas rozszczepienia powstają średnio ponad 2 neutrony) już na pewno postawiłby na nią ktoś bardzo dobrze znający fizykę. A niekoniecznie przecież trzeba było rozpoczynać wojnę w 1939. Można było ją rozpocząć dopiero w latach ’40.

@Bobola
Zgodnie z umowa o wspolpracy wojskowej II RP miala wytrwac walczac tylko przez 2 tygodnie (nie dwa miesiace) . To bylo zreszta powodem, dla ktorego Stalin zdecydowal sie na agresje dopiero 17 wrzesnia .
Wiesz, że dzwonią, ale nie wiesz w którym Kościele. Co?
Polska zobowiązała się wytrzymać 2 miesiące. W 2 tygodnie od wypowiedzenia wojny, tj. do 17 września Francuzi mieli przeprowadzić atak pełnymi siłami na Niemcy. W ten sposób Niemcy przez minimum półtora miesiąca musieliby równocześnie walczyć na dwa fronty – taka była istota polsko-francuskiego planu, i był to (a właściwie byłby to) plan świetny, gdyby nie dwa “drobne” problemy:
– Francuzi kłamali, w kwestii tego, że są w stanie w ciągu 2 tygodni zorganizować taki atak (potrzebowali 3-4 tygodni)
– Polacy kłamali, w kwestii tego, że są w stanie zatrzymać Niemców przez 2 miesiące (byli w stanie 2-3 tygodnie)

Wojna potoczylaby sie zupelnie oinaczej gdyby Francuzi i Anglicy rozpoczeli dzialania wojenne tak jak to bylo ustalone w umowie.
j.w.: Gdyby Francuzi rozpoczęli działania tak jak w umowie (2 tygodnie po 3 września), to zaatakowliby linię Zygfryda ludźmi nie posiadającymi ciężkiego sprzętu potrzebnego do takiego ataku i nieprzeszkolonymi w zakresie niszczenia takich umocnień, co skończyłoby się ich masakrą. Taki atak mógłby się powieść dopiero 3-4 tygodnie po rozpoczęciu wojny – gdy to, co do takiego ataku było potrzebne Francuzi zdołali dotransportować do granicy.
To jest jedna z tych legend Polskiej historii: że gdyby Anglia i Francja od razu po 1 września zaatakowały III Rzeszę, to by wygrały. Problem w tym, że z tego co wiem nie znano wtedy jeszcze teleportacji i dostarczenie potrzebnych do wielkiego ataku zasobów na niemieckie granice wymagało kilku tygodni, a 2 tygodnie w ciągu których Francuzi mieli to zrobić to było raczej wishful thinking.